De rijkdom van de arme keuken
La Cucina Povera
Als we het hebben over de Zuid-Italiaanse keuken, spreken we vaak van la cucina povera, de arme keuken. Hoe verder je afzakt in de laars, hoe armer de omgeving over het algemeen wordt. Dit is ook terug te zien in de culinaire tradities. Dat wil echter niet zeggen dat de keuken niet rijk is aan uitbundige smaken! In tegendeel, een goed gerecht uit de cucina povera is echt om te smullen!
Ingrediënten
Cucina povera refereert aan een keuken met economische gerechten. Dat wil zeggen, gerechten met simpele ingrediënten, die vaak lokaal worden verbouwd of geproduceerd en relatief weinig vlees of goedkopere stukken vlees. Belangrijke ingrediënten van de cucina povera zijn brood, lokaal verbouwde groenten zoals kool, pompoen en tomaten, wilde planten, kaas (als bron van dierlijke proteïne en als manier om melk te bewaren) en varkensvet.
Gewoon goed
Een van de meest kenmerkende voorbeelden van de cucina povera uit het zuiden is de ei-loze pasta. In het rijkere noorden – bijvoorbeeld Bologna of Firenze – worden veel pasta’s met ei bereid (all’uovo). Pasta uit het zuiden daarentegen wordt gemaakt met enkel water en (durum) tarwemeel. Daarbij is het – zoals bij alle gerechten uit de cucina povera – essentieel dat er goed tarwemeel wordt gebruikt. Dat is het geheim van de cucina povera; een klein aantal eerlijke, pure ingrediënten van hoogwaardige kwaliteit.
Cacio e Pepe
Een typisch gerecht uit de cucina povera is cacio e pepe. Een gerecht met maar 4 ingrediënten: pasta, pecorino kaas, zwarte peper en zout. Het blijft verbazingwekkend hoe je met zo weinig ingrediënten en een beetje techniek toch een fantastisch gerecht op tafel zet. Mocht je nieuwsgierig zijn geworden kijk dan even bij ons Pasta alla Gricia recept. Cacio e pepe maak je op dezelfde manier, maar dan zonder de guanciale toe te voegen.
Crazy water
Een van de grappigste gerechten die wij tegenkwamen in de cucina povera is wel pesce all’acqua pazza, wat zich vertaald naar “vis in gestoord water”. Het wordt gezegd dat dit gerecht werd gemaakt door arme vissers op het eiland Ponza die zich geen zout konden veroorloven en dus hun vis pocheerden in op smaak gebracht zeewater. Lang geleden zaten er torenhoge belastingen op zout in Italië omdat zout een waardevol ingrediënt was waarmee levensmiddelen mee konden worden geconserveerd (bijv. door de pekelen). De overblijfselen hiervan zijn nog altijd zichtbaar in oude reclames op de gevels van kioskjes die een officieel verkooppunt van zout mochten zijn. Voor het gerecht pesce all’acqua pazza wordt een hele vis kort gebakken in olijfolie en daarna gepocheerd in zout water op smaak gebracht met tomaten, peterselie, knoflook, witte wijn, peper en natuurlijk dus zout – of liever een beetje zeewater? Dit levert een heerlijk simpel ’s zomers gerecht op, waarbij je enkel nog wat rustiek brood nodig hebt om te dopen!
Dé keuken van Zuid-Italië
In alle regio’s van Zuid-Italië zijn typische gerechten uit de cucina povera te vinden. In Puglia vinden we de bekende ei-loze “kleine oortjes” pasta genaamd orecchiette met raapstelen en worst (klinkt dit niet fantastisch? Geloof ons, dat is het wel!). In Calabrië maken ze ‘nduja, een smeerbare pittige worst met relatief veel ingrediënten zoals zoete en pittige pepers en weinig vlees. Napels, in de regio Campanië, staat bekend om de beste pizza in Italië, een typisch cucina povera gerecht van brooddeeg en alle andere ingrediënten die je toevallig nog had liggen. Stuk voor stuk heerlijke gerechten, die staan of vallen met de kwaliteit van de ingrediënten.