Olijfolie
Schaarste leidt tot hogere prijzen en meer gesjoemel
De prijs van olijfolie is de afgelopen jaren enorm gestegen, met het laatste jaar als een absoluut record. Onze boeren moeten er helaas ook aan geloven en dit leidt ook bij ons tot toegenomen prijzen. Deze stijging heeft vele oorzaken. Oogsten vallen tegen door droogte in Zuid-Europa en door toenemende olijfziektes die verspreid worden door insecten. Ook nemen de loonkosten voor het plukken van de olijven toe en is het steeds lastiger om hier mensen voor te vinden. Samen zorgt het voor een hoge prijs van het basisproduct: de olijf. Producenten hebben bovendien te maken met inflatie op het gebied van verpakkingsmaterialen en de energie die nodig is in het productieproces. De prijsverhogingen zien we over de hele breedte van de markt, zowel bij kleinschalig geproduceerde kwaliteitsolie als bij het supermarkt massa-product.
Er zijn verschillende manieren om met de toegenomen prijzen van de olijf om te gaan. Grote industriële merken (die je vindt in de supermarkt) hebben altijd een twijfelachtige reputatie gehad als het gaat om het maken van “échte Italiaanse olijfolie”. Er zijn voorbeelden van bedrijven die goedkope olijven in Tunesië of Algerije kopen en deze vervolgens pas dagen later in Italië persen om het Italiaanse olijfolie te mogen noemen. Er is overigens waarschijnlijk niks mis met deze Noord-Afrikaanse olijven, het probleem zit hem in de locatie van de pers. Het belangrijkste in het proces van olijfolieproductie is namelijk het minimaliseren van de tijd tussen plukken en persen. Met Noord-Afrikaanse olijven en een Italiaanse pers is dat nou eenmaal lastiger dan wanneer de olijfboom een paar kilometer van de pers staat. Het leidt tot olijven die veel langer hebben kunnen oxideren en dit gaat ten koste van de smaak van de olie, maar ook ten koste van belangrijke antioxidanten, onverzadigde vetten en vitamine E.
Geraffineerde olie? Wat?
Olijven van slechte kwaliteit, doordat ze ruim voor de pluk op de grond zijn gevallen of vanwege een andere reden erg geoxideerd zijn voor het persen, hebben een hoge zuurgraad (ca. 3%). Je kunt deze zuurgraad verlagen door de olie een ingewikkeld raffinageproces te laten ondergaan om de slechte smaak en geur uit de olie te verwijderen en de olie geschikt te maken voor consumptie.
De keuringsdienst van waarde legt je hier uit wat dit raffinage proces inhoudt.
Dit raffinage proces verwijderd overigens niet alleen de negatieve eigenschappen uit de olie. Alle goede eigenschappen, zoals anti-oxidanten, onverzadigde vetten en vitamine E gaan verloren. Het resultaat is een olie zonder geur, smaak of kleur.
Het gesjoemel houdt daar overigens niet op. Uit verschillende recente nieuwsberichten blijkt dat zelfs de samenstelling van de olie niet meer vanzelfsprekend is. Goedkopere alternatieven, zoals zonnebloemolie en geraffineerde olijfolie (olijfolie die gemaakt wordt van de afval-olijf) worden steeds vaker vermengt met extra vierge olijfolie.
In grote laboratoria worden “olijfolies” gemengd met kleur en smaakstoffen om iets te maken wat lijkt op echte olijfolie. Helaas wordt dit gesjoemel door stijgende olijfolieprijzen de laatste jaren lucratiever. Gelukkig horen we steeds vaker dat controles leiden tot het stoppen van deze praktijken, maar er is nog een lange weg te gaan.
Echt niet elke industriële olijfolie-producent maakt zich schuldig aan deze praktijken maar het mixen van verschillende olies, of dit nou gaat om gesjoemel met zonnebloemolie of het simpelweg mengen van verschillende olijfolies leidt wat ons betreft tot oninteressante, weinig smaakvolle olie die bovendien alle gezonde eigenschappen van olijfolie is verloren.
Dus, hoe zorg je er nou voor dat je de gezonde, smaakvolle, échte variant koopt? Je raadt het waarschijnlijk al: koop bij de kleinschalige boer. De bomen staan dicht bij de pers, er zijn geen grote laboratia waarin verschillende olies met elkaar gemengd worden, maar gewoon een mechanische olijfpers die van kwalitatief hoogwaardige olijven schitterende olijfolie perst.
Een gepassioneerde boer, die met veel Italiaanse handgebaren schande spreekt van deze praktijken maakt het voor ons helemaal af.